Aynısefa Yağı (Maseratı) Nasıl Hazırlanır?

Baharın gelişi ile güneşli günlerin habercileri aynısefalarımız kocaman turuncu çiçekleri ile gözlerimizi kamaştırmaya başladılar bile…

Bizim hem çiftliğimizde, hem Asos'taki bahçemizde, hem de İstanbul'daki terasımızda aynısefalarımız var.

Benim gerçekten çok sevdiğim bir çiçek ve hazır mevsimi de gelmişken sizlerle aynısefa yağının (maseratı) nasıl yapıldığını paylaşmak istedim.

1. ADIM: Kavanoz

Önce 300ml hava geçirmeyen bir kavanoz alıyor ve bu kavanozu kaynar suyla güzelce yıkıyoruz.

Ben her yıkamadan sonra kavanozlarımın içini ayrıca alkolle de silerim.

Alkolünüz yoksa güzel yıkadıktan sonra şart değil, neticede bir raf ürünü yapmıyorsunuz.

Kavanoz için 300ml öneriyorum çünkü aynısefa yağını; tatlı badem, avokado, susam gibi kıymetli yağlarla karıştırarak kullandığımda, bu miktar bana bir sene boyunca hem kendim, hem de sevdiklerime formüller hazırlamam için yeterli oluyor.

Siz de lütfen bol bol değil, ihtiyacınız kadar üretim yapın. 

2. ADIM: Çiçekler

Kavanozumuzu ağzına kadar kurutulmuş aynısefa çiçekleri ile dolduruyoruz.

Çiçekleri elinizle ezip basarak sıkıştırmanıza, kavanozunuza daha fazla çiçek sokuşturmaya çalışmanıza asla gerek yok. Aldığı kadar tepeleme aynısefa doldurmanız yeterli.

Çiçekleri nereden bulacaksınız?

Aynısefa çiçeklerini kendiniz de toplayabilirsiniz (ki ideal olan bu) veya güvendiğiniz bir üretici veya aktardan da sipariş verebilirsiniz.

Eğer kendi yetiştirdiğiniz çiçekleri kullanmak isterseniz; Nisan ayı itibariyle sıcak günlerde, güneş tam tepedeyken çiçeklerinizi toplamanız gerekir.

Bir de lütfen dikkat edin, eğer yağmurlu bir mevsimde hasat yapacak olursanız, yağmurun üzerinden iki üç gün geçtikten sonra çiçeklerinizi toplamalısınız. Yağmurlu günlerde veya yağmurlu bir günün hemen ertesi günü çiçekleri toplamayın.

Çiçeklerimizi nasıl kurutuyoruz?

Karanlık, rutubetsiz bir odada; çiçeklerimizi temiz bir kağıdın üzerine tek kat olacak şekilde - çiçeklerimiz üst üste gelmesin - yayarak kurutabiliriz.

Kurutma süresince her gün ellerimizi yıkadıktan sonra çiçeklerimizi ters yüz edersek daha sağlıklı olur.

Kurutmada alternatif olarak aşağıda resmini gördüğünüz kurutma tepsilerinden faydalanabilir veya bir kurutma filesi de kullanabiliriz.

Kurutma tepsilerini yaptırmak gerekiyor fakat kurutma filelerini online alışveriş sitelerinden satın alabilirsiniz.

Küçük bir not; aynısefa yağınızı kurarken çiçeklerinizi (resimde gördüğünüz gibi) bütün baş olarak veya sadece turuncu petallerini ayırarak da kullanabilirsiniz. Ben bugüne kadar hep bütün çiçekleri kullandım, bu sene karşılaştırma amaçlı sadece turuncu petallerle de bir yağ kurmayı düşünüyorum.

3. ADIM: Zeytinyağı

Bu adımda kavanozumuzu, çiçeklerimizi tepeleme kaplayacak şekilde ağzına kadar soğuk sıkım zeytinyağı ile dolduruyoruz.

Kavanozumuzu zeytinyağı ile doldururken, çiçeklerin arasında hava yastıkları oluşabilir.

Buralara cam bir pipet veya ahşap bir kaşığın sapı ile müdehale ederek, zeytinyağının kavanozun her yerine ulaşmasını sağlayabiliriz.

Neden Zeytinyağı? Başka Hangi Yağları Kullanabiliriz?

Sadece aynısefa bitkisi özelinde değil, diğer bitkilerin (sarıkantaron, arnika, karakafes, kavak vb.) maseratlarını hazırlamada da; hem geleneksel hem de güncel tariflerde zeytinyağı kullanılır.

Bunun bir nedeni zeytin ağacının meyvelerinden soğuk sıkım yöntemi ile elde ettiğimiz yağın cilt sağlığı için önemli asitler ve vitaminler içeriyor oluşu. Bu kıymetli bileşenleriyle zeytinyağı; hem cildimizdeki serbest radikallere karşı güzel bir koruma sağlar, hem de cildimizi besler. Bu anlamda "cildin gıdası" olarak anılan zeytinyağı, cildimiz tarafından rahatlıkla da emilen bir yağdır.

Zeytin yağı gibi yine geleneksel tariflerde karşımıza çıkan bir diğer yağ da susam yağıdır (Sesamum indicum). Bunların haricinde jojoba yağı (Simmondsia chinensis), tatlı badem yağı (Prunus amygdalus) ve hindistancevizi yağı da (Cocus nucifera) yine maserat hazırlamada kullandığımız sabit yağlardandır.

4.ADIM: Etiketleme

Her şeyimiz hazır. Şimdi kavanozumuzun ağzını güzelce kapatıyoruz. Ve en önemli adımlardan bir tanesi olan kavanozumuzu etiketleme işine geçiyoruz...

Etiketimize ne yazacağız?

Öncelikle kavanozumuzun içerisinde hangi çiçeklerin olduğunu:

Genel Adı /Bilimsel Adı

Aynısefa (Calendula Officinalis)

Çiçekleri nereden temin ettik?

Üretici/Tedarikçi

Fıstık Çemberi, Kaz Dağları

Hangi sabit yağda masere ediyoruz?

Ne olduğu / Markası / Yılı

Soğuk Sıkım Zeytin Yağı, Ayvalık 2019

Yağımızı kurduğumuz gün...

Ki ne zaman hazır olacağını tespit edebilelim!

24.04.2020

Etiketi beğendiyseniz yukarıdaki resmi bilgisayarınıza kaydettikten sonra yazıcınızda istediğiniz gibi basarak kullanabilirsiniz.

Biliyorum bu aşama herkese biraz külfet gibi geliyor ama inanın çok önemli!

Çünkü insan hiç bir şey olmazsa yağı ne zaman hazırladığını unutuyor.

Daha acıklı bir senaryoya örnek vermek gerekirse, çok güzel bir yağ elde edip - aynısefaları nereden almıştım? hangi zeytinyağını kullandım? vs. derken - bir daha aynı güzellikte bir yağ kuramayabiliyorsunuz.

Dolayısıyla siz beni dinleyin, kavanozunuzun üzerine her şeyi en ince ayrıntısına kadar not edin!

4.ADIM: Kontrol

1-2 gün bekledikten sonra kavanozunu kontrol ederseniz; çiçeklerinizin yağın bir kısımını emdiğini ve kavanozdaki yağın azaldığını gözlemleyebilirsiniz.

Bu noktada eksilen yağı tamaladıktan sonra kavanozumuzun ağzını yine sıkıca kapatarak, artık kendisini olgunlaşmaya bırakıyoruz.

 4.ADIM: Maserasyon

Yağımızı olgunlaşması için 21 gün "güneşe ve yıldızlara arz ediyoruz".

Burada canım Ayten hocamın kulaklarını çınlatıyorum.

Ayten hocam; çiçeklerden sadece yağda çözülen etken maddeleri değil, gök cisimlerinin çekim güçlerini de kullanarak şifalı enerjileri de zeytin yağına aktarmanın önemini anlatır hep...

Alternatif olarak kavanozunuzu karanlık ve serin bir ortamda da bekletebilirsiniz. Kimi kitaplarda tarifi bu şekilde de görebilirsiniz. Ben şahsen geleneksel yöntemleri uygulamayı tercih ediyorum.

5.ADIM: Filtrasyon

21. günün sonunda sıra yağımızı süzmeye geldi!

Bu aşamada bir kahve filtresinden yardım alabilir veya bir tülbentle yağınızı aynı büyüklükte temiz bir kavanoza süzebilirsiniz.

Tüm yağı döktükten ve filtrenizin/tülbentinizin içerisinde sadece çiçekler kaldıktan sonra filtrenizi elinizle iyice sıkarak çiçeklerin emmiş olduğu yağı da kavanoz almayı unutmayın.

Ve tabi ellerinize bulaşan yağı sakın yıkamayın; kollarınıza, boynunuza ve bacaklarınıza sürün...

Çiçeklerimizin posalarını kompostumuza veya evde baktığımız bir bitkinin toprağına karıştırabiliriz.

Ufak bir ipucu: Aynısefa yağını seviyor, size iyi geldiğini düşünüyor/görüyor ve daha güçlü bir yağ elde etmek istiyorsanız, bu ilk üretim aynısefa yağınızı bir tur daha yeni aynısefa çiçeği kurmada kullanabilirsiniz.

Yağınızı unuttunuz 28./35. gün oldu. Problem değil :)

Bu süreçte filtrasyonu bir iki hafta geç yapmanın, ben, şimdiye kadar bir sakıncasını görmedim. Yağlarımda bir bozulma olmadı.

Fakat diyelim ki daha en başta çiçekleriniz yeterince kuru değildi, kavanozunuz temiz değildi, kontrol için açtığınızda içine bir böcek girdi vs.

Bu gibi durumlarda çoğunlukla maseratınızda gözle görünür bir üreme oluyor. Bir şeylerin ters gittiğini tespit edebiliyoruz ve maalesef yağımız çöp oluyor. Dolayısıyla bir maserat hazırlarken, üretimin tüm aşamalarında titizlikle hareket etmek gerekiyor.

Bence işinizi şansa bırakmayın, her kurduğunuz yağ için takviminize 3 haftalık bir alarm kurun.

6.ADIM: Etiketleme

Evet bir tur daha etiketleme işimiz var...

Bu turda yukarıda yazdığım bütün bilgiler aynı. Sadece ek olarak filtrasyon tarihimizi de yazıyoruz ki, aynısefa yağımızın raf ömrünü takip edebilelim.

Aynısefa Yağının Raf Ömrü Ne Kadar?

Karanlık, serin ve rutubetsiz bir ortamda sakladığınız müddetçe aynısefa yağınızı 36 aya kadar kullanabilirsiniz

Her zaman kullandığınız kavanoz veya şişenin ağzının sıkı bir şekilde kapalı olduğundan, hava almadığından emin olun.

Maseratınızın görüntüsünde bulanıklık, herhangi bir kıvam veya koku bozukluğu tespit ederseniz, lütfen bu yağı artık daha fazla kullanmayın. .

Eğer isterseniz üretmiş olduğunuz her 100 ml aynısefa yağı için kavanozunuza koruyucu olarak 0.5% (yaklaşık 10 damla) E Vitamini de ekleyebilirsiniz.

7. ADIM: Son Kontrol

24-48 saat sonra aynısefa yağınızı sakladığınız kavanozun tabanında bir kısım su fazı birikebilir.

Aynısefa yağınızı başka bir kavanoza alarak, bu su fazını ayrıştırabiliriniz.

Bu suyu yine bir saksıya dökerek, doğaya geri verebilirsiniz.

Aynısefa yağı ne için kullanılır?

Özellikle kuru, çatlamış ciltler için çok güzel bir yağdır. Kışın yine soğuktan kuruyan, çatlayan, gerilen cildi rahatladır. Güneş yanıklarına çok iyi gelir. Yangı giderici özellikleri klinik olarak kanıtlanmıştır.

Yara iyileştirici özelliği de yine klinik olarak çalışılmıştır ki geleneksel tıpta aynısefanın taze petalleri direkt yaraların üzerine uygulanarak, yaraların iyileşmesi desteklenmiştir. Bugün bu uygulamayı şehirde, yol kenarlarında gördüğünüz çiçeklerle denemeyin lütfen! Ve enfekte olmuş derin yaralarda da...

Geçtiğimiz sene doktora programından bir sınıf arkadaşıma - ki kendisi hekimdir ve bir devlet hastanesinin yanık servisinde çalışır - hazırladığım aynısefa yağından vermiştim. Ondan aynısefa yağı ile yanık tedavisinde çok güzel sonuçlar aldığını öğrendim.

Bunun haricinde böcek sokmalarına karşı uçucu yağlarla hazırlanılan sinerjiler için de güzel bir baz oluşturur.

Güvenlikle İlgili Bilmeniz Gerekenler

Aynısefa oldukça güvenli bir bitki olmakla beraber hamilelerin bu çiçeği harici veya dahili kullanımı önerilmez.

Aynısefa yetiştirmesi en kolay bitkilerden!

Ben aynısefayı - ve aslında tüm tıbbi ve aromatik bitkileri - kozmetik veya şifalı bir üründen önce, bir bitki olarak tanıyın isterim.

Bunu yapmanın da en güzel yolu, evinizde, bir saksının içerisinde aynısefa yetiştirmek.

Nisan itibariyle devamlı çiçek açan bu güzeller güzeli bitkinin çiçekleri, solduktan sonra hemen tohuma dönüşür. Tohumlarının olgunlaştığını da renginden anlarsınız. Bir bahçede yürürken eğer bir aynısefa görürseniz üzerine bakın. Eski çiçeklerin yerinde kahverengi renkte ve çörek benzeri yapılar olur.

Böyle minik bir baş bile yeter kendinize güzel bir aynısefa bahçesi başlatmanız için...

Bu tohumları alıp evinizdeki bir saksıda toprağın üzerine serptikten sonra güneş gören bir yerde sularsanız (ideal olarak balkon veya terasınızda tabi!) çok hızlı bi şekilde geliştiklerini göreceksiniz.

Çok çiçek açan bir bitki olduğu için, bir saksı aynısefadan bile kendinize bir yıl yetecek kadar yağ yapabilir, bir kısım çiçeği karanlık ve rutubetsiz bir alanda kuruttuktan sonra çay olarak da tüketebilirsiniz. Aynısefa çayını; ağız ve boğazdaki hafif iltihaplar için içerek tüketebilir veya hassas ve sorunlu ciltleri temizleme ve bakım yapmada solüsyon olarak kullanabilirsiniz.

Aynısefa çiçeklerinin bir diğer ilginç özelliği ise güneşli havalarda açılıp, yağmurlu günlerde kendilerini kapalı tutmalarıdır.

Eğer aynısefalarınızı doğadan toplayacak olursanız lütfen yine #İhtiyacınızKadarAlın Sağlıkla kalın.

REFERANSLAR

Cech, R. (2000) Making Plant Medicine. Williams, OR: Horizon Herbs

Demirezer, L.Ö. et al. (2019) A'dan Z'ye Tıbbi Bitkiler. Hayykitap, İstanbul

Gladstar, R. (2008) Herbal Recipes for Vibrant Health. North Adams, MA: Storey Publishing, 2008.

Mishra, A. K., Mishra, A., & Chattapadhyay, P. (2010). Calendula officinalis: An important herb with valuable therapeutic dimensions - An overview. Journal of Global Pharma Technology, 2(10). doi: 10.1234/jgpt.v2i10.288

Stoia, M., & Oancea, S. (2015). Selected evidence-based health benefits of topically applied sunflower oil.Applied Science Reports, 10(1), 45-49. doi: 10.15192/PSCP.ASR.2015.10.1.4549 

Verman, P. K., Raina, R., Agarwal, S., & Kour, H. (2018). Phytochemical ingredients and pharmacological potential of calendula officinalis linn. Pharmaceutical and Biomedical Research, 4(2), 1-17. doi: 10.18502/pbr.v4i2.214