Dilimizde de Koku Reseptörleri Olduğunu Biliyor Muydunuz?

Bugüne kadar koku ile tat ilişkilendirmesinin beyinde olduğu düşünülürken, Monell Chemical Senses Center'da araştırmalar yapan Türk bilim insanlarından Dr. Hakan Özdener 6 yıldır yaptığı çalışma ile; tat reseptörleri ile koku reseptörlerinin sadece beyinde değil aynı zamanda ağızda da ilişki içinde olduklarını tespit etmiş. Dr. Özdener'in bu keşfi gıda ve sağlık sektörleri için de yepyeni bir başlangıç demek...

Koku moleküllerinin insanda tat alma hissinin şiddetini değiştirdiği bilinmektedir. Bu keşif, doğru aroma molekülü ile insanlara - yedikleri yiyeceklerden içerisindeki, tuz, şeker ve yağ miktarı azaldığı halde - aynı lezzeti tattırma imkanının kapılarını aralamıştır. Bu da insan sağlığına olumlu etkileri olacak ve gıda endüstrisi için son derece önemli bir gelişmedir.

Pennsylvania Eyaleti, Philadelphia kentinde bulunan Monell Chemical Senses Center; tat, koku ve kimya ile ilgili disiplinlerarası temel araştırmalar yapan ve yayınlayan, kar amacı gütmeyen, bağımsız bir bilim kurumu.

Monell Chemical Senses Center'da çalışan Türk bilim insanlarından Dr. Hakan Özdener; Türkiye’de Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesini bitirdikten sonra Hindistan’da Genetik Mühendislik ve Bioteknoloji (ICGEB) Merkezinde Hepatit E virüsü moleküler biyolojisi üzerine doktora tezini tamamlamış. Özdener; 16 yıldır Monell Chemical Senses Center'da tat ve koku alma hücreleri üzerine, son 6 yıldır ise insan dilindeki tat alma dokularında koku alıcılarının bulunduğunun tespiti üzerine çalışıyormuş.

Oğlunun, yılanların neden havayı koklamak için dilini dışarı çıkarttıkları sorusundan hareketle konu üzerinde çalışmayı başladığını anlatan Dr. Özdener, insan dilinde de koku alıcılarının bulunduğunu tespit ettikten sonra bu keşfine uzun bir süre şüpheyle yaklaşmış.

Anadolu Ajansı'na verdiği röportajda "Dil ve burunda aynı oranda koku alıcı reseptörler varsa niye burunda olduğu gibi dil ile koku alınamıyor?" şeklindeki soruyu "Burundaki koku hücrelerindeki sinir uçlarının beyinde gittiği nokta ile ağızdaki tat hücrelerindeki sinir uçlarının beyinde gittiği noktalar çok farklıdır. Bu nedenle burundaki hücrelerin algıladığını koku olarak hissediyoruz. Ağzımızdaki tat alıcı reseptörlerin beyne gönderdiği sinyalleri de tat olarak algılıyoruz." diye cevaplayan Dr. Özdener, "Peki şunu da sorabilirsiniz, ağzımızdaki koku reseptörleri beynimizde nereye gidiyor? Bunun cevabı henüz bilinmiyor çünkü ilk defa koku reseptörlerinin tat hücrelerinin içinde olduğunu keşfetmiş olduk. Bu konuda çalışmalar devam edecektir." şeklinde konuşmuş.

Araştırma sonuçları yabancı basında; The Guardian'dan Newsweek'e, Science Daily'den Medical Xpress'e bir çok prestijli yayın tarafından paylaşılan Türk bilim insanı Dr.Hakan Özdener'in dildeki koku reseptörleri konusundaki ilerleyen çalışmalarını takip edeceğim ve karşılaştıkça buradan sizlerle paylaşacağım...

Gerçekten büyük ve koku ile ilişkili bir çok konu ve tedavi protokolüne yaklaşımımızı değiştirecek bir keşif.

REFERANSLAR

Doğru, İ. (2019) "ABD'de Türk Bilim Adamı Dilde Koku Alıcıları Bulunduğunu Keşfetti" Anadolu Ajansı. New York. Retrieved 5.5.2019: https://www.aa.com.tr/tr/bilim-teknoloji/abdde-turk-bilim-adami-dilde-koku-alicilari-bulundugunu-kesfetti/1464408

Özdener, M.H. et al. (2019) "Mammalian Taste Cells Express Functional Olfactory Receptors" Chemical Senses, , bjz019, https://doi.org/10.1093/chemse/bjz019