Geleneksel Çin Tıbbı & Tedavi Yöntemleri
Geleneksel Çin Tıbbını gerçekten anlayabilmek ve öğrenebilmek için, Çin tarihi ve felsefesi başta olmak üzere, Çin kültürü hakkında derin bir bilgi birikimine sahip olmak gerekir. Bu yazı ile sizlere, bu binlerce yıllık geçmişi olan sağlık kültürünün öne çıkan bir kaç temel teorisinden ve tedavi yönteminden bahsederek, Geleneksel Çin Tıbbı hakkında genel bir fikir vermeyi amaçlamaktayız.
Taoizm
Taoizm MÖ 6. yüzyılda Lao-Tse tarafından ortaya atılmış felsefi bir görüştür. Bu görüşe göre her şey Tao'dur. Her şey Tao'dan akar, Tao'ya döner. Evren tanrısal bir güç tarafından yaratılmamış, doğanın bu temel ikilik rolüyle kendi kendine meydana gelmiştir. Tao evrendeki düzendir. Geleneksel Çin Tıbbıda bilimsel yaklaşımında "Taoizm" görüşünü temel alır. Yine Taoizmde bulunan “her şeyin doğal yaşam ile uyumluluğu” prensibinin etkileri, Geleneksel Çin Tıbbı sağlık yaklaşımının her noktasında görülebilir.
Taoizm ile paralel olarak antik Çin filozofları evrenin yin ve yang’dan oluştuğuna ve dünyanın var olma nedeninin de yine yin ile yang arasındaki devamlı alışveriş/akış kaynaklı olduğuna inanırlarmış. Bu çerçevede; durgun, içsel, azalan, soğuk ve soluk olan her şeyi "yin" ile nitelendirmiş; hareketli, dışsal, artan, sıcak ve parlak olan her şeyi ise "yang" karakterli kabul etmişlerdir. Yin ve yang arsındaki dengenin sağlandığı durumun ise ideal var oluş, veya Geleneksel Çin Tıbbındaki manası ile "sağlıklı olma hali" olduğuna inanmışlardır.
Meridyen Teorisi
Meridyenler ve kollateraller teorisi yaklaşık 2000 yıl önce oluşturulduğundan beri değişmeden kalmıştır. Meridyen ve kollateraller, yaşam enerjini (qi) ve kanın akış yoludur. Vücudumuzda 12 temel meridyen ve meridyenleri karşılıklı olarak birbirine bağlayan 15 temel kollateral vardır. Bu 12 meridyenin tümünün kendi titreşimi(nabzı) olduğu gibi bütün akupunktur noktaları da - bir kaç istisna hariç - bu meridyenlerin üzerinde bulunur. Vücudun herhangi bir bölgesinde veya bireyin zihinsel/ruhsal alanda yaşadığı ying/yang dengesizlikleri, yaşam enerjisi (qi) ve kanın akışı üzerinde bozulmalara/tıkanıklıklara neden olabilir.
Beş Element Teorisi
Geleneksel Çin Tıbbı için önemli teorilerden bir tanesi de "beş element teorisidir". Bu teoride farkı organları, hastalıkları, bireyleri, gıdaları ve aslında her şeyi nitelendirmek için, evreni meydana getirdiği düşünülen beş element (ateş, su, metal, toprak, tahta) kullanılır.
Bu elementler, söz konusu olan madde/kişi/hastalığın tedavisinin belirlenmesinde büyük önem taşır. Geleneksel Çin Tıbbı geliştirdiği tedavilerde nitelik olarak kullandığı renk ve tat gibi diğer özellikleri de yol gösterici olarak kullanır.
Örneğin Karaciğer; ağaç (tahta) elementine, tat olarak ekşiye karşılık gelir. Bir karaciğer rahatsızlığının teşhisini takiben, tedavisi için (yin-yang dengesinin yeniden sağlanması için), hastanın ekşi tadda sebze ve meyveler yemesi tavsiye verilir.
Geleneksel Çin Tıbbının Batı tıbbından bir diğer büyük farkı, sağlık yaklaşımında hastanın bünyesini göz önüne alarak, sendromları hastaya göre ayırt etmesidir. Bu modern bilimin “tekrarlanabilirlik” prensibi ile çelişkilidir çünkü Geleneksel Çin Tıbbında tedavi hastalığa göre değil, hastaya göre belirlenir. Geleneksel Çin Tıbbında bir insan, diğer bir insanla asla tam olarak aynı olamaz. Bu nedenle Geleneksel Çin Tıbbına göre dünyada birebir aynı tedaviye sahip de bir hastalık yoktur.
Geleneksel Çin Tıbbında yin ve yang arasındaki dengenin bozulmasının, kan ve yaşam enerjisi (chi) akışını bozduğuna inanılır. Bu dengesizliği düzelterek, hastaya sağlığını yeniden kazandırmak için uygulanan tedavi yöntemlerinden bazıları ise şöyledir: akupunktur, moksibüsyon, tıbbi bitkiler, akupressure
Geleneksel Çin Tıbbında Çeşitli Tedavi Yöntemleri
Tıbbi Bitkiler
Geleneksel Çin Tıbbında tıbbi bitkileri klinik olarak kullanılmaya başlamadan önce, bu materyal belli tekniklerle işlenmek zorundadır. En yaygın olan teknikler; pişirme, kavurma, yıkama, suda bekletme, arıtma, buharlama ve pişirmedir. İşlemler sırasında kimi zaman şarap, bal, sirke ve tuz da kullanılır. Otları işlenmenin amacı, bu nazik materyalin kullanımını kolaylaştırmak, onları toksik elementlerden arındırmak, tedavi edici güçlerini arttırmak ve kirliliği gidermektir.